Svojevrsni eksperimentalni road-movie u formi komedijske lakrdijaške dosjetke, Xenia grčkog redatelja Panosa H. Koutrasa neobičan je i pomalo šašav miks svega i svačega – od ekscentričnosti new queer cinema preko campy mjuzikl-sekvenci u stilu eurovizijskog glama i adoracije talijanske pop-dive sedamdesetih Patty Pravo do pojavljivanja očuđujuće nadrealnog divovskog zeca u stilu Donnieja Darka (Donnie Darko, 2001), s dozom almodovarovsko-russellovske (radije negoli minimalistično-melankolične gonzalesovsko-jarmanovske) estetike vibrantnih boja. U svemu, međutim, leži i podtekst, koji pokušava uhvatiti korak sa subverzivno-apsurdističkim psihologijskim nacionalnog kulturalnog pokreta Novog grčkog filmskog vala, odnosno izravna referenca na suvremenu eskalirajuću grčku ekonomsko-političku krizu kao i na razne tipove diskriminacija – imigranata, manjina, homofobiju, rasizam ili nasilje primjerice.
Pritom nejasnim ostaje zašto je naslov filma ostao nepreveden – xenia, naime, iliti gostoljubivost, najprezentnija kod najpoznatijeg filmskog Grka – Zorbe, a najpunijeg smisla u složenici teokseniji kao srži mitova, legendi i bajki u kojima prerušena božanstva iskušavaju smrtnike (najeksponiraniji su svakako Filemon i Bauknida od strane Zeusa i Hermesa), ovdje itekako pridonosi iščitavanju filmskog (glavni junaci nailaze samo na ksenofobiju – i kao imigranti daleko od doma i u dvostrukom odbacivanju od strane oca) ali i širedruštvenog konteksta (odnos matične Europe prema Grčkoj nikako se ne bio mogao nazvati majčinsko-kseničnim radije maćehinskim ili kmetovsko-feudalističkim; u bitci skromno-ljubazno-gostoljubivo vs. pohlepno-bešćutno-agresivno dolazi do podbačaja i bogovi okreću leđa).
Kad se pak u konačnici podvuče crta, ovaj filmski miš-maš – simbolička odiseja braće Odiseja (!) i Danyja, u prvome redu je predvidiv kao i prerazvučen i traje nepotrebnih dva sata (poglavito finalna, poprilično rupičasta i neuvjerljiva scena zatočenja oca), te nikad i nikako nije eksplicitno političan i(li) posljedično pesimistično-apatičan – radije joie de vivre manifest homoseksualnosti, lagan i pitak crowdpleaser namijenjen prvenstveno queer orijentiranim festivalima i programima.
© Katarina Marić, FILMOVI.hr, 16. ožujka 2015.
